Biriken yıllık izin hakları ne oluyor? (Yıllık izin hakkı hesaplama)

İş yoğunluğundan veya farklı nedenlerle hiç izin kullanamayanlar var. Çoğu izinler bir sonraki yıla devrediyor, biriktikçe birikiyor. Ancak bu hak kaybolmuyor. İşçinin hakları 4857 sayılı İş Kanunu ile korunuyor. Buna göre; işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış olan işçi, yıllık izne hak kazanıyor.

Yoğun iş temposu veya personel eksikliği nedeniyle çoğu çalışan, yıllık izinlerini tam olarak kullanamıyor. İzinler birikiyor ama yanmıyor. İşten çıkarken işveren izinlerin ücretini ödemek zorunda. Bir İşçiye verilecek izin çalışma süresi ve yaşa göre değişiyor. İzin, hizmet süresi 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14 gün; 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün; 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olamaz. 18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi ise 20 günden az olamıyor. Yeraltı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri 4’er gün artırılarak veriliyor. İşçi herhangi bir nedenle işten ayrıldığında hak kazandığı izin sürelerine ilişkin paraları, sözleşmenin sona erdiği tarihteki (son) net veya brüt ücret üzerinden alması gerekiyor.

Artış 5 yılda
Bir İşçiye verilecek izin çalışma süresi ve yaşa göre değişiyor. İzin, hizmet süresi 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14 gün; 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün; 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olamaz. 18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi ise 20 günden az olamıyor.

Son ücrete göre
Yeraltı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri 4’er gün artırılarak veriliyor. İşçi herhangi bir nedenle işten ayrıldığında hak kazandığı izin sürelerine ilişkin paraları, sözleşmenin sona erdiği tarihteki (son) net veya brüt ücret üzerinden alması gerekiyor.
Yani patron bu ücreti mutlaka ödemek zorunda. İzin parası hesabı genelde net ücrete göre yapılıyor. Net ücrete asgari geçim İndirimi (AGİ) dahil edilmiyor.
Brüt hesapta ise vergi ve prim kesintisi oluyor.

İspatı patrona ait
Yasaya göre; izin zamanına denk gelen hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri yıllık izin süresinden düşülemiyor.

Örneğin; 1 haftalık izne çıkan işçinin 3 günlük izni bayrama denk gelirse izin 4 gün sayılır. İşveren izni 1 hafta olarak yazsa da 4 gün olarak hesap edilir. Ayrıca, iznin kullanıldığını imzalı defter ve belgeyle işveren ispat etmek zorunda.

Yıllık izin nasıl hesaplanır?
Aynı işverenin yanında aralıklı çalışma halinde gündeme gelen ikinci bir soru da yıllık izin hakkının hangi süreye göre belirleneceğidir. İş Kanunu aynı işverenin yanında geçen aralıklı sürelerin bir bütün olarak dikkate alınacağını ifade etmektedir. Yargıtay eski tarihli kararlarında daha önce kıdem tazminatı ödenen sürelerin tasfiye edildiğini, bu nedenle yıllık izin hakkında dikkate alınmayacağını belirtmiştir. Yeni tarihli kararlarında ise aralıklı çalışmada yıllık izin hakkının kıdem tazminatının ödenmiş olmasına bağlı olmadığını isabetli olarak belirtmiş, kıdem tazminatı ödenmiş olsa bile aynı işverenin yanında daha önce çalışılan sürelerin yıllık izne hak kazanma ve hak kazanılan sürenin tespiti konusunda dikkate alınacağını vurgulamıştır. Bununla birlikte, aynı işverenin yanında daha önce çalışılan sürenin yıllık izin hakları kullandırılmış veya önceki işten çıkışta ücreti ödenmişse, ilgili dönemin tasfiye edildiğini, bu nedenle yeni dönemde önceki sürelerin yıllık izne esas sürelerin hesabında dikkate alınmayacağına karar vermektedir. Dolayısıyla, Yargıtay aynı şekilde yıllık izne esas kıdemin sıfırlanmasına imkân tanımakta, fakat sıfırlama kriterini değiştirmektedir. İşten ayrılma durumunda, kullandırılmayan izin süresinin ücretinin ödenmesi, yasal bir zorunluluk olduğundan, önceki dönemin tasfiye edilmemiş olmasının çok sık karşılaşılan bir durum olmayacağı düşünülmektedir.

Kaynak: Akşam
 
Yayımlanma Tarihi: 14 Şubat 2019 Perşembe