Almanya’dan 4.3 milyar euroluk fon tehdidi

Almanya, AB'den "Türkiye'ye ekonomik baskı uygulanmasını" talep ederek iki ülke arasındaki siyasi gerginliği AB - Türkiye ilişkilerine taşıdı.
 
İbrahim EKİNCİ-Sercan AKINCI
Almanya Hükümeti, AB’den “Türkiye’ye yönelik ekonomik baskıyı artırmasını” talep etti ve “AB ile Türkiye arasında Gümrük Birliği’nin modernizasyonu için görüşmeler yapılmasının Türkiye’ye yanlış bir mesaj vereceği” görüşünü iletti. Bu gelişme ile birlikte Almanya – Türkiye arasındaki gerginlik AB – Türkiye ilişkilerine taşınmış oldu. İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, “AB’nin katılım öncesi programları ile bize ayırdığı kaynak 4.5 milyar eurodur. Bunun 190 – 200 milyonluk kısmını kullandık. Almanya kalanın kullanımında baskı istiyor” dedi.
 
15 Temmuz Darbe girişiminden sonra FETÖ Terör Örgütü elemanlarının sığınmalarına izin vermesi, referandum döneminde Türk siyasilere konuşma yapacakları salon verilmemesi gibi gelişmelerle tırmanan Almanya – Türkiye gerginliğinde Almanya’nın son girişimi AB makamlarını devreye sokmak oldu. AB – Türkiye tam üyelik müzakereleri bir süredir zaten tıkanmış durumdayken, “AB’nin patronu” kabul edilen Almanya’dan, AB makamlarına “fonlarının kullandırılmaması” talebi gitti. Türkiye, “müzakere sürecinde” bir ülke. Bu durumdaki ülkeler için topluluk müktesebatına uyum sağlamak amacıyla “Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA ve IPA II)” kapsamında fon kullandırılıyor.
 
2014’te imzalanan İndikatif Strateji Belgesi’ne göre IPA II Dönemi (2014 – 2020) için Türkiye’ye 4.5 milyar euro kaynak tahsis edildi. Bu kaynağın kullanma alanları da “demokrasi ve hukukun üstünlüğü, yargı, temel haklar, içişleri, sivil toplum, kamu yönetimi, çevre ve iklim değişikliği, ulaştırma, enerji, rekabet edebilirlik ve yenilik, istihdam, sosyal politikalar ve insan kaynaklarının geliştirilmesi ile tarım ve kırsal kalkınma” olarak belirlendi. Hem bakanlıklar hem de sivil toplum kuruluşları (STK) AB fonlarından bu kapsamdaki projeler için fon kullanabiliyor.
 
“Asıl kullanım bundan sonra başlayacak”
İKV Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, “Bize ayrılan 4.5 milyar euro. Şimdiye kadar 190 – 200 milyon euro kullanmışız. Çok az! Asıl kullanımın zaten bundan sonra başlayacak. Daha çok STK’lar kullandığı için önemli. Almanya’nın Komisyon’dan talebi tehlikeli. Müzakerelerin durması lazım. Buna Konsey’de 3’te 2 çoğunlukla karar verilebiliyor. Bu zor. Ama AB’de Almanya’nın istemediği de olmaz. Başka yollar bulurlar. Fonların kesilmesi çok negatif etki yapar. İlişkilerin durması anlamına gelir. AB çıpası Türkiye için önemliydi. Müzakere başlayınca Türkiye’ye giren yabancı sermaye 28 kat artmıştı. Arap sermayesi de ona bakıyor. Biz Kopenhag Kriterleri’ni tutturalım da son referandumda halk üyeliği kabul etmesin” dedi.
 
Kısıtlamalar AYB kredilerine yansımamalı”
AB konularında uzman düşünce kuruluşu Ekonomi ve Dış Politika Araştırma Merkezi'nin (EDAM) Başkanı Sinan Ülgen, “Fon kullanımında önümüzdeki yıldan itibaren kısıtlanma olabilir. Kullanım kriterleri değiştirilebilir. Kamu dışı aktörlerin payı artırılabilir” dedi. Ülgen, fon baskısının AB kaynaklarıyla sınırlı olmadığını bir de Avrupa Yatarım Bankası (AYB) kredileri olduğuna dikkat çekerek, şunları söyledi:
“Avrupa Birliği, Türkiye’ye iki tip sermaye aktarıyor. Birincisi hibe fonlardır. Fakat daha önemlisi Avrupa Yatırım Bankası'nın kredileridir. AYB’nin, Türkiye için yıllık 2 milyar euro civarında bir portföyü var. Bunun azaltılması için de baskı oluşabilir. AYB’nin Türkiye’nin projelerinde yer alması o projenin kredibilitesini artırıyor, diğer kreditörler için teşvik edici oluyor. Bunun çarpan etkisi var.”
 
“Müzakerelere Avrupa Konseyi karar verir”
İKV Genel Sekreteri Doç.Dr. Çiğdem Nas da, AB fonlarının, aday ülkeleri hazırlama amaçlı fonlar olduğu için, kullandırılmasının engellenmesine ancak Avrupa Konseyi’nin karar verebileceğini söyledi. Nas, “Bu kaynağı Türkiye’ye vermemek, müzakereleri askıya almayı gerektirir. Buna da Avrupa Konseyi karar verebilir. Komisyon ancak tavsiye eder. Müzakereleri durdurmadan fonları kullandırmamak ancak güçlük çıkarmak şeklinde olabilir. Şunu yaptın, bunu yapmadın gibi engeller çıkarılabilir” dedi.

Haberin Devamı

Kaynak: Dünya
Yayımlanma Tarihi: 2 Ağustos 2017 Çarşamba