ABD'den ümidini kesen Avrupa, yeni yol haritası çiziyor

1945 sonrası ABD’yle kurulan Atlantik ötesi ilişkilerin kendilerine zarar verdiğine inanan Avrupa başkentleri, yeni yol haritası çiziyor. Bu haritada, Rusya, Çin, Türkiye ve İran’la stratejik ilişkilerin güçlendirilmesi başı çekiyor. Özellikle Almanya ve Fransa, Avrupa’nın ABD’yle daha fazla aynı yolda yürüyemeyeceğine inanmış durumda. Avrupa-Türkiye ilişkilerinde esen sıcak rüzgarlar da bu yeni eğilimin eseri.

Avrupa’nın merkez ülkeleri, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ABD öncülüğünde kurulan mevcut küresel sistemin kendileri için sona erdiğini açıkca dile getirmeye başladı. Almanya ve Fransa gibi Avrupa’nın lokomotif ülkeleri, ABD’de Donald Trump yönetimiyle bayraktarlığı yapılan “America First - Önce Amerika” sloganının geçici değil süreklilik arz eden bir politika değişimine işaret ettiğine inanıyor. Berlin ve Paris, kendi çıkarlarının Washington’un çıkarlarıyla örtüşmediğini, tehditkar ABD politiklarının, Avrupa için yarardan çok zarar getireceğini öngörmüş durumda. Bu çerçevede Avrupa başkentleri, kendilerine yeni yol haritası çiziyor. Bu haritada Çin, Rusya ve Türkiye’yle ilişkilerin yeniden kurgulanması ve geliştirilmesi ana gövdeyi oluşturuyor. Avrupa ülkeleriyle, söz konusu dört ülke arasında hızlanan görüşme trafiği de bu haritayı doğrular nitelikte.

TRANSATLANTİK İLİŞKİLERE RESET
Avrupa’nın Transatlantik ittifakında reset politikasının öncülüğünü Almanya yürütüyor. Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Avrupa’nın reset (yeniden ayarlama) politikasını geçtiğimiz günlerde Alman Haber Ajansı DPA’ya açıklamalarında “Transatlantik ilişkilerde yapısal değişikler var. Bunlar Trump’tan sonra da kaybolmayacak. Almanya’da özellikle de Avrupa’da buna stratejik olarak hazır olmak lazım” sözleriyle teyit etti. Maas, daha önce Almanya merkezli Handelsblatt’a kaleme aldığı yazıda, ”ABD’den bağımsız ödeme kanalları, Avrupa Para Fonu ve bağımsız bir Swift sistemi kurarak, Avrupa’nın otonomisini güçlendirmeliyiz” teklifinde bulunmuştu.

ABD’YE GÜVENEMEYİZ
Berlin, ABD’yle yolları ayırma politikasında yalnız değil. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da son dönemde Avrupa’nın siyasi, askeri ve ekonomik alanlarda kendi çıkış yolunu bulmasına yönelik açıklamalar yapıyor. Macron, geçen Ağustos ayında, kıtanın güvenliği konusunda ABD’ye bel bağlamayacaklarını savunmuştu. Macron bu çerçevede hem Rusya hem de Türkiye ile güçlü stratejik ilişkilerin kurulması gerektiğine vurgu yapmıştı. Geçen hafta değişim ve gelişmelerle dönüşüme ayak uyduramayan bir Avrupa’nın tehlikede olduğunu vurgulayan Fransa Cumhurbaşkanı, AB’nin derin bir reforma ihtiyaç duyduğunu vurgulamıştı.

İsrail’e sert çıktı: Derhal bırak
Cumhurbaşkanı Macron, BM’de yaptığı konuşmada Ortadoğu’da İsrail ve ABD’nin uygulamalarına sert tepki gösterdi. Filistinlilerin meşru haklarını ayaklar altına alarak barışın sağlanamayacağını söyleyen Macron, “İsrail’e olası barış anlaşmasını tehlikeye atacak siyasetini derhal bırakması çağrısında bulunuyorum. İsrail’in bu yolda devam etmesi yanlış” dedi.

Heiko Maas
TÜRKİYE’YLE YENİ DÖNEM
Berlin ve Paris’in yeni yol haritasında Ankara’yla stratejik ilişkilerin geliştirmesine de öncelik veriliyor. Bu çerçevede taraflar arasında dondurucuda tutulan ilişkiler yeniden canlandırıldı. Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier davetiyle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu ay sonunda yapacağı geniş kapsamlı Berlin ziyareti, sadece Berlin-Ankara değil, Avrupa-Türkiye ilişkilerinde yeni bir başlangıcın da işareti. Yine Hollanda’yla karşılıklı diplomatik ilişkilerin yeniden tesis edilmesi ve büyükelçilerin karşılıklı görevlerine başlaması da, taraflar arasındaki yakınlaşmanın işaretlerinden.

BELÇİKA SIRADA
Belçika Başbakanı Charles Michel’in, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Birleşmiş Milletler (BM) 73. Genel Kurulu çerçevesinde yaptığı görüşmeyi “açık ve samimi” olarak nitelemesi ve “Türkiye ile nispeten yavaşlamış olan ilişkilerimizi yeniden canlandırmaya karar verdik” ifadesini kullanması da Avrupa’daki yeni trendi göstermesi açısından anlamlı. Belçika’nın en yüksek tiraja sahip gazetelerinden “Le Soir”un “New York’ta Erdoğan ve Michel’in uzun görüşmesi” başlığıyla manşetten verdiği röportajda Michel’in, “Yakın zamanda güvenlik birimlerimiz arasında görüşmeler düzenlenmesini planlıyoruz. Bunun yanı sıra Türkiye’deki başarısız darbe girişiminden bu yana iki ülkenin adalet, dışişleri ve içişleri bakanları arasındaki dondurduğumuz üçlü görüşmeleri yeniden başlatacağız” ifadelerini kullanması dikkat çekti.

İran’a karşı ambargolara karşı çıkan AB, ABD’ye karşı yeni ödeme yapısı kuruyor. Yeni yapı, enerji şirketlerinin ABD Doları’na ve ABD’nin öncülük ettiği küresel finansal sisteme bağlı kalmadan İran ile petrol ticareti yapabilmesinin önünü açıyor. Avrupa Birliği, New York’ta düzenlenen BM 73. Genel Kurul Görüşmeleri’nde ABD’ye bayrak açtı. AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, New York’ta yaptığı sürpriz açıklamada Avrupa Birliği ile İran arasında ithalat ve ihracat ödemelerinin yapılabilmesi için yeni bir finansal mekanizma kurulduğunu ifade etti. Mogherini, İran ile nükleer anlaşmanın imzacı ülkeleri İngiltere, Çin, Fransa, Almanya ve Rusya ile gerçekleştirdiği temasların ardından, “Ekonomik aktörlerin İran ile yasal çerçevede ticaret yapabilme özgürlüğünü korumak konusunda kararlıyız” dedi. Mogherini, teknik ekiplerin oluşturulacak yeni yapının detayları üzerinde çalışacağını da ifade etti. AB’nin kuracağı yeni yapı, enerji şirketlerinin ABD Doları’na ve ABD’nin öncülük ettiği küresel mali sisteme bağlı kalmadan İran ile petrol ticareti yapabilmesinin önünü açıyor.
(Yeni Şafak)

Kaynak: Akşam
 
Yayımlanma Tarihi: 26 Eylül 2018 Çarşamba